تعاریف واژه های بیمه ای تامین اجتماعی

بیمه شده

شخصی است که راساً مشمول مقررات تأمین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، حق استفاده از مزایای مقرر در قانون تأمین اجتماعی را دارد.

بیمه شده اجباری

 بیمه شده ای است که به دستور کارفرما یا نماینده او در محلی به نام کارگاه کار می کند و مزد یا حقوق دریافت می کند.

 بیمه شده اختیاری

کسانی که طبق تبصره ماده ۸ قانون تأمین اجتماعی، به علتی غیر از علل مندرج در قانون مذکور از ردیف بیمه شدگان اجباری خارج شده یا می شوند، به موجب آئین نامه و مقررات مربوط می توانند با انعقاد قرارداد بیمه خود را به طور اختیاری ادامه دهند.

بیمه شده حرف و مشاغل آزاد

به افرادی اطلاق می شود که برای انجام حرفه یا شغل مورد نظر با داشتن کارگر (کارفرما) یا خود به تنهایی (خویش فرما) به استناد مجوز اشتغال صادره از سوی مراجع ذیصلاح یا به تشخیص سازمان تأمین اجتماعی به کار اشتغال داشته و مشمول مقرارت حمایتی خاصی نباشند و با انعقاد قرارداد، حق بیمه متعلقه را طبق مقررات به سازمان پرداخت نمایند.

بیمه شده بیکار

بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد و از سازمان تأمین اجتماعی مطابق شرایط وضوابطی مقرری بیکاری دریافت می دارد.

بیمه شده راننده

به کلیه رانندگان وسایط حمل بار و مسافر برون شهری و درون شهری به رانندگان تاکسی ،مینی بوس،وانت بار اطلاق می شودکه دارای پروانه کار ومجوز لازم از مراجع ذیصلاح مربوطه(پروانه اشتغال رانندگی) بوده وبا وسائط نقلیه عمومی درون شهری اشتغال بکار داشته وفاقد کار فرما ومشمول قانون بیمه صاحبان حرف ومشاغل آزاد می باشند.

حق بیمه

عبارت از وجوهی است که به حکم قانون تامین اجتماعی و برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان پرداخت می شود.

 نرخ حق بیمه اجباری

درصدی است که طبق مقررات هر ماه برحقوق و دستمزد و یا درآمد بیمه شده اعمال و پرداخت می شود، که بر حسب نوع بیمه, متفاوت است.

حق بیمه مشترکاً توسط کارفرما, کارگر و دولت پرداخت می گردد.

حق بیمه تا مهر ماه ۱۳۵۴ برابر ۱۸% دستمزد و از این تاریخ تا پایان سال ۱۳۵۴ به ۲۸% و از اول سال ۱۳۵۵ به ۳۰% افزایش یافته است که از آن ۲۰% توسط کارفرما, ۷% توسط کارگر و ۳% توسط دولت پرداخت می شود. از تاریخ ۶/۵/۱۳۶۶, علاوه بر حق بیمه ۳% دستمزد نیز به عنوان حق بیمه بیکاری توسط کارفرما پرداخت می شود.

کارگاه

محلی است که بیمه شده به دستور کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند.

کارگاه دولتی

واحد سازمانی مشخصی است که به موجب قانون ایجاد و به وسیله دولت اداره می شود.

 کارگاه غیر دولتی

کارگاهی است که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی و با سرمایه شخصی ایجاد و اداره می شود.

 کمک ازدواج

مبلغی است که بطور یکجا تحت شرایطی جهت اولین ازدواج بیمه شده که در دفتر اسناد رسمی ثبت گردیده باشد پرداخت می شود.

مقرری بیکاری

مبلغی است که به طور ماهانه به بیمه شدگان بیکار تحت شرایطی تا یک دوره زمانی محدود تعلق می گیرد.

 مدت استفاده از مقرری بیمه بیکاری:

پروتز و اروتز

وسایلی هستند که به منظور اعاده سلامت یا برای جبران نقص جسمانی یا تقویت حواس بکار می رود.

بیماری

بیماری وضع غیر عادی جسمی و یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب می کند یا موجب عدم توانائی موقت اشتغال به کار می شود یا اینکه موجب هر دو, در آن واحد می شود.

هزینه سفر و اقامت بیمار و همراه

مبلغی است که طبق قانون به بیمه شده بیمار و همراه وی پرداخت می شود.

کمک بارداری

مبلغی است که معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق که به بیمه شده زن تحت شرایطی پرداخت می شود.

هزینه کفن و دفن

مبلغ مقطوعی است که به منظور تامین هزینه های مربوط به کفن و دفن بیمه شده در مواردی که خانواده او این امر را به عهده می گیرد پرداخت می شود.

غرامت دستمزد ایام بیماری

به وجوهی اطلاق می شود که در ایام بیماری و عدم توانایی موقت اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق به بیمه شده پرداخت می شود.

مستمری

عبارتست از وجهی که طبق شرایط مقرر در قانون به منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد, به بیمه شده و در صورت فوت او برای تامین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می شود.

بازنشستگی

عبارتست از عدم اشتغال به کار بیمه شده به سبب رسیدن به سن بازنشستگی.

از کارافتادگی کلی

عبارتست از کاهش قدرت کار بیمه شده به نحوی که نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد.

از کارافتادگی جزئی

عبارتست از کاهش قدرت کار بیمه شده به نحوی که با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری فقط قسمتی از درآمد خود را به دست آورد.

غرامت مقطوع نقص عضو

مبلغی است که به طور یکجا برای جبران نقص عضو یا جبران تقلیل درآمد به شخص بیمه شده داده می شود.

غرامت مقطوع فوت

مبلغی است که به طور یکجا به بازماندگان بیمه شده ای که فاقد شرایط مقرر جهت برقراری مستمری می باشند پرداخت می شود.

افراد تحت تکفل

شخص یا اشخاصی هستند که به تبع بیمه شده اصلی از مزایای موضوع قانون تامین اجتماعی استفاده می کنند.

عائله مندی

مبلغی است که به مستمری بگیران مرد بازنشسته و از کارافتاده کلی که دارای همسر دائم میباشد، پرداخت می شود. مستمری بگیران زن بازنشسته و از کارافتاده کلی، در صورتی از کمک هزینه عائله مندی برخوردار می شود که دارای شوهر از کار افتاده کلی یا فاقد شوهر و دارای فرزند واجد شرایط باشد.

حق اولاد

مبلغی است که در صورت داشتن فرزندان واجد شرایط (حداکثر تا ۳ فرزند) به مستمری بگیران پرداخت می شود.

حوادث

حادثه, به هر گونه پدیده یا اتفاق پیش بینی و طراحی نشده ای گفته می شود که در اثر یکی از عوامل محیطی یا انسانی، فرد را در معرض بروز خطر قرار می دهد و سبب توقف یا کندی فعالیتهای فرد می شود.

حادثه ناشی از کار

در صورتی که حادثه در حین انجام کار یا تهیه مقدمات آن به وقوع پیوندد ناشی از کار به حساب می آید.

مشمولین حادثه ناشی از کار

به آندسته از بیمه شدگانی اطلاق می گردد که هر لحظه به هنگام کار دچار حادثه ناشی از کار می شوند (بر اساس ماده ۶۰ ق-ت-ا) و مشمول استفاده از تعهدات قانونی سازمان می گردند.